امروز سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲

آیا سیاست توسعه هادیهای روکش دار شکست خورده است؟

بی شک، سیاست گذاری برای توسعه استفاده از هادیهای روکش دار، یکی از نتایج بازدیدهای متوالی و بعضا چندباره تصمیم گیران و تصمیم سازان صنعت برق کشور از شرکت برق کره جنوبی (KEPCO) طی چند سال گذشته بوده است (واژگان هادیهای روکش دار، خود ترجمه  Covered Conductors است که به اختصار CC نامیده شده و در برخی اسناد Tree Wires و Weather Proof Wires هم بدان اطلاق شده است).

هادیهای روکش دار، کابلهای خودنگهدار و کابلهای فاصله دار، سه گزینه ای بوده اند که طی سالهای گذشته با اهداف مختلفی چون بهبود قابلیت اطمینان، کاهش تلفات غیر فنی، افزایش ایمنی، کاهش مخاطرات برای جانوران و درختان (محیط زیست)، کاهش آتش سوزی (استرالیا) ، کاهش حریم و کمپکت نمودن خطوط، در کشورهای مختلفی چون فنلاند، برزیل، ژاپن، کره جنوبی و … مورد استفاده قرار گرفته اند. برای مثال سالهاست که استفاده از هادیهای روکش دار در مناطق شهری ژاپن و کره جنوبی الزامی شده است.

در کشور ما و در سطح ولتاژ فشار ضعیف، رویکرد بیشتر به سمت استفاده از کابلهای خودنگهدار بوده است، در حالی که در سطح ولتاژ فشار متوسط، بکارگیری هادیهای روکش دار با اقبال بیشتری مواجه گردیده است. البته در پروژه های معدودی در شمال غرب کشور، از کابلهای فاصله دار (در فشار متوسط) هم استفاده شده است.شایان ذکر است که هر یک از این موارد دارای مشخصه های خاص خود است که بررسی آنها مورد نظر این نوشته نیست.

هدف از این مطلب، نقد تصمیم گیریهایی است که بدون انجام مطالعات فنی-اقتصادی صورت پذیرفته است. همانطور که در پست قبلی اشاره شد، فقدان دانش علمی در سطوح تصمیم گیری و مدیریتی صنعت برق  همراه با حذف متخصصین داخلی از چرخه تصمیم گیریهای فنی، باعث زیانها و خسارات زیادی به کشور شده است که متاسفانه هزینه این ناکارآمدی های شایع و بارز ، توسط مردم  و از بودجه عمومی پرداخت گردیده است.

بحث هادیهای روکش دار که چندی پیش دستور توقف استفاده از آنها به دلیل مشکلات حادث شده صادر گردید، یکی از صدها نمونه ای است که می توان آن را در همین مقوله بررسی نمود.

در مورد این موضوع خاص، به نظر می رسد تصمیم گیریها ناشی از استقراء دو مرحله ای زیر بوده است :

۱- هادی تجهیز بسیار ساده ای است که دارای هیچ پیچیدگی فنی نیست.

۲- هادی روکش دار قطعا بهتر از هادی لخت است!  حالا آمار و اطلاعات KEPCO توجیهات لازم برای بکارگیری آنها را فراهم خواهد نمود.

به نظر می رسد که در اطلاعات ارایه شده توسط نمایندگان برق کره جنوبی (KEPCO)، بدون آنکه سخنی از مطالعات “هماهنگی عایقی” و پیامدهای اجرایی آن به میان آمده باشد، عنوان گردیده که با بکارگیری هادیهای روکش دار، تعداد خطاهای حادث شده در هر کیلومتر از شبکه در هر سال به یک دهم کاهش یافته است. همچنین به احتمال خیلی زیاد، این نمایندگان در طی صحبتهای ارائه شده و بازدیدهای انجام شده هیچ توضیحی در خصوص سازه های عجیب و غریب منصوبه روی پایه ها (شکل بالا)، سطح BIL طراحی، تغییرات انجام شده در مقره ها و ادوات حفاظت جرقه ، پدیده Arc Motoring و تعدد ذوب شدگی هادیهای خطوط روکش دار در خطوط پایلوت اولیه اجرا شده در سئول (که منجر به اخذ مشاوره از دکتر William Chisholm رییس کمیته IEEE PES Transmission & Distribution و  دکتر Hideki Motoyama مشاور برق ژاپن و استاد هماهنگی عایقی گردید)، خطاهای امپدانس بالا و افزایش احتمال برق گرفتگی در معابر عمومی در صورت عدم استفاده از رله های هوشمند شناسایی کننده این خطاها و … به عمل نیاورده اند.

البته منطقا هم باید چنین بوده باشد؛ زیرا در حال حاضر بخش قابل توجهی از درآمد شرکت KEPCO از طریق خدمات مشاوره ای کسب می شود که به کشورهای آسیایی و آفریقایی ارائه می گردد. با این حال، این نمایندگان خوش آمدگویی و ارائه مطالب هرگز گمان نمی برده اند که بازدیدکنندگان ایرانی، تجربه و دانش فنی حدود سه دهه استفاده از سیمهای روکش دار توسط آنها را در طی چند بازدید مفرح کسب و به مرحله اجرا دربیاورند.

نوشته‌های مرتبط