امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳

نقش جامعه در شکل گیری شهرهای هوشمند

یکی از مهمترین مسائلی که در برنامه ریزی توسعه شهرهای هوشمند (Smart Cities) مطرح است، موضوع توسعه متوازن است. توسعه متوازن، توسعه ای در همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، تکنولوژیکی و … است.

از جمله مهمترین نیازهای شکل گیری شهرهای هوشمند، هوشمندی رهبران و شهروندان آن است. این هوشمندی تعاملی ( Intelligence) فراتر از باهوشی شخصی  (Smartness)  است.

برای مثال، زنبورهای عسل به لحاظ هوش جمعی فراتر از جوامع عقب مانده بشری هستند، زیرا عملکرد جمعی آنها منجر به دستاورهای بیشتری به نسبت عملکرد جمعی جوامع بشری عقب مانده می شود.

برای مثال، اگر جامعه ای هوشمند نباشد، چطور می توان بر روی تعهد مالکان خودروهای برقی به عملکرد متناسب با وضعیت شبکه برق حساب کرد؟

یکی از بهترین تعریفهای ارائه شده از شهروند هوشمند، اخلاق مدار بودن است. در فلسفه، اخلاق بالاترین حد معرفت بشری است؛ بگونه ای که یک فرد اخلاق مدار، کسی است که خود را مقید به رفتاری فراتر از محدودیتهای قانونی، مذهبی، ملی و … می کند. شاید این جمله، به بهترین شکل شهروند اخلاق مدار را توصیف کند :

چیزی را که برای خود نمی پسندد، برای دیگران نیز نمی پسندد.

شهروند هوشمند، شهروندی است که منافع شخصی را به منافع جمع ترجیح نمی دهد. به عبارت دیگر پروسه کسب منفعت وی منجر به تضییع حقوق شهروند دیگری نمی شود. در جوامع بشری عقب مانده، ممکن است واژگان هوشمندی یا زرنگی، به مفهوم کسب بیشترین منفعت شخصی باشکستن مرزهای اخلاق تلقی شود.

بدیهی است که در چنین جامعه ای، رفتار همان شخص که خود را از روی عقب افتادگی باهوش تلقی می کند، منجر به عواقب زیانبار و غیر قابل جبرانی می شود که درفاصله کوتاهی گریبانگیر خود و خانواده اش نیز خواهد شد.

یکی از ویژگیهای شهرهای هوشمند، بستر سازی برای ارتقای سطح اخلاق است. برای مثال، در این شهرها سرمایه گذاری زیادی برای تولید فیلمهای تبلیغاتی مختلف برای ارتقای هوش جمعی انجام می شود. مثلا در کشورهای قطر و امارات که برای ایجاد شهر هوشمند هدفگذاری کرده اند، ساخت تیزرهای تبلیغاتی ساده که بعضا در حد آموزش عابران پیاه به حرکت از سمت راست پیاده رو است بسیار جلب توجه می کند.

بطور خلاصه آن که، پیاده سازی شهرهای هوشمند پیش از ایجاد بسترهای تکنولوژیکی، نیازمند اصلاح رفتار  اجتماعی و فرهنگی جامعه، خصوصا در بین دولتمردان جامعه است.

نوشته‌های مرتبط